Tarih öncesi dönemlerden beri insan hayatta kalabilmek için diğerlerine ihtiyaç duymaktadır. Hele ki o dönemde insanın var olabilmesinin önemli koşullarından biri kurulan ilişkilerdi. Bu durum insanın genetik kodları gereği bugün de böyle. Bu da demek oluyor ki, insanın doğal bir ilişki kurma ihtiyacı var.
Yeni doğmuş bir bebeği düşünelim, bu bebeğin yalnız başına hayatta kalması pek de mümkün değil. Ona bakım verecek biriyle ilişki kurmaya ihtiyacı var. Bu dönemde bebeğe bakım veren kişi (genellikle anne) onunla kurduğu ilişkide çocuğun fiziksel ihtiyaçlarını karşıladığı kadar duygusal ihtiyaçlarını da karşılamaktadır. İşte bebeğin o dönemde kurduğu bu ilişki onun bağlanma stilinin temellerini oluşturmaktadır.
Bu bağlanma stili bizim kurduğumuz romantik ilişkilerde, arkadaşlık ilişkilerinde ve mesleki iş ilişkilerinde içinde bulunduğumuz durumu oldukça etkilemektedir. İlişkilerimizde bağlanma stilimizin doğrultusunda birçok davranış sergilemekteyiz. Ya da bağlanma stilimizin etkileriyle bazı duygularımız şekillenmekte.
Peki bağlanma stilleri neler? Kaç tür bağlanma stili var?
Bu soruyu Bowlby’nin kuramı ışında açıklayabiliriz. Bağlanma kuramı 3 tür bağlanmadan söz etmektedir. Bunlar kaygılı bağlanma, kaçıngan bağlanma ve güvensiz bağlanmadır.
Kaygılı bağlanma stiline sahip bireyler, yoğun bir yakınlık kurma ihtiyacı hissederler, zihinleri genellikle ilişki ve ilişki sorunlarıyla meşguldür. Sevilerine ve ilgilerine karşılık bulup bulamama konusunda ciddi korkular yaşarlar ve bu durum onların günlük yaşamlarını olumsuz etkilemeye kadar varabilir. İlişki içinde ihtiyaçlarını partnerlerine doğrudan sağlıklı iletişim yollarıyla ifade etmezler. Bunun yerine üstü kapalı ve iğneleyici mesajlarla bunu yaparlar. İlişkiyi sürdürmekte yaşadıkları problemler gibi ayrılık süreci de onlar için oldukça sancılı bir süreçtir.
Kaçıngan bağlanma stiline sahip bireyler ise aslında geri planda yakınlık kurma ihtiyaçları olmasına rağmen (* bağlanma deneyi) genellikle ilişkilerinde mesafeli olmayı tercih ederler. Kaçıngan bağlanma stiline sahip kişiler ilişkilerinde kontrolü ve sınırı kendileri belirlerler. Yakın ilişkilerde bunaldıklarını ve bu durumun özgürlüklerini zedelediğini ifade ederler. İlişkilerinde sağlıklı iletişim yolları yerine karmaşık mesajlar vermeyi tercih ederler. Partnerlerini mutlu edecek güzel bir mesajın sonrasında sert ve katı bir tutum sergileyip bir anda uzaklaşabilirler. Yakınlığı tehdit edici olarak algılarlar. İlişkiyi başlatmak ve sürdürmek kaçıngan bağlanan bireyler için oldukça zor durumlardır.
Bu iki bağlanma stiline sahip kişiler bir şekilde sorunlarla boğuşur. Ancak gerçek ilişkinin ihtiyacı olan asıl durum sağlıklı iletişimin olduğu güvenli bağın kurulmasıdır. Peki güvenli bağlanmanın özellikleri neler?
Güvenli bağlanma stiline sahip kişiler ilişkilerinde oldukça rahat ve sevendir. Yakınlık kurmak onlar için hiç zor bir durum değildir. İlişkinin içinde tüm benlikleriyle oldukları gibi zihinleri sürekli ilişkiyle de meşgul değildir. İhtiyaçlarını partnerlerine doğrudan dile getirebilirler. Yaşadıkları olumsuz durumu da sevgilerini de açıklıkla karşılarındakine ifade ederler. İlişki içinde yersiz oyunların ve alt mesajların peşine düşmezler. Sağlıklı iletişim yollarını kullanırlar. İlişkiyi başlatmak da sürdürmek de onlar için oldukça kolay bir durumdur. Sonlanan bir ilişkiden sonra diğer güvensiz bağlanma stillerinde olduğu gibi yoğun sorunlarla da boğuşmazlar. Güvenli bağlananlar kendileri iyi hissettikleri gibi karşılarındakine de iyi hissettirmeyi başarırlar.
Kaygılı bağlanma stiline sahip bireyler ve kaçıngan bağlanma stiline sahip bireyler birbirleriyle kurdukları ilişkilerde ciddi sorunlar yaşarlar. Ancak bir güvenli bağlanma stiliyle kurulan ilişki herkes için oldukça sağlıklı ve huzur verici olabilir. Zira ilişkide insanın en önemli ihtiyaçlarından biri güvenli bağların kurulması ve sağlıklı iletişimin devam ettirebilmektir.
Bütün bu bağlanma stilleri ile ilgili kişiler yaşadıkları problemlerin çözümlerinde samsun psikolog veya samsun psikoterapi hizmeti almak için internet ve sosyal medya platformları üzerinden araştırmalar yapabilmektedirler. Bu araştırmaları yaparken en önemli kıstaslardan biri kişilerin samsun psikolog gibi aramalarla birlikte bağlanma stilleri ile ilgili öncelikle detaylı araştırmalar yapmaları Bowlby başta olmak üzere konu ile ilgili makaleleri incelemeleri oldukça faydalı olacaktır.
Samsun psikolog , psikolojik danışmanlık ve samsun psikolojik destek hizmetleri için web adresimizi ve sosyal medya adreslerimizi ziyaret edebilirsiniz.
ADEM TATAR
KLİNİK PSİKOLOG